Ik heb nogal wat plichtsbesef. En heb lang gedacht dacht dat dit een nuttige eigenschap was. Door het plichtsbesef gebeurde er wat. Ik begon met taken, en maakte ik ze af. Met sommige dingen ging ik met tegenzin door omdat ik dacht dat ze gewoon gedaan moest worden. Waarop ik hetgeen dat in mijn gedachten gedaan moest worden, voorrang gaf boven iets iets waar ik wél plezier in heb.
Plichtsbesef: een overtuiging
Inmiddels heb ik een ander idee over plichtsbesef. Aan plichtsbesef blijken morele overtuigingen ten grondslag te liggen. Een morele overtuiging – besef van goed en kwaad- wordt meestal niet helemaal door jezelf bepaald, je opvoeding en je omgeving, de maatschappij, dragen hier aan bij.
Ik heb gemerkt dat ik moeite heb met sommige overtuigingen die ik heb opgedaan. Ze passen me niet zo goed meer. Ik heb gemerkt dat de overtuiging dat je eerst je taken moet afmaken en daarna pas plezier mag maken sterk in mij leeft. Ik heb mij deze overtuiging zéér eigen gemaakt. Maar ik ben het niet meer eens met deze gedachte. Hij belemmert me te doen waar mijn hart naar uitgaat. Waarom zou ik eerst een nuttige taak moeten doen voor ik iets leuks kan gaan doen? Ik denk helemaal niet dat het leven draait om een het afwerken van een takenlijst. Veel belangrijker vind ik het om voldoening en plezier te halen uit de dingen die ik doe. Het lukt steeds beter om dat voorrang te geven.
Een andere overtuiging die leeft in de maatschappij en waaraan ik gehoor denk te moeten geven is het scheren van het haar op mijn benen. Ik denk niet dat ik gelukkiger wordt van het scheren van haar op mijn benen. Dat doe ik dan ook niet vaak, maar ik doe het weleens. Om geen andere reden dan me te conformeren aan een norm, waarvan ik denk dat die leeft in de buitenwereld.
Loslaten is zo makkelijk niet
Beide overtuigingen dienen mij dus niet. En toch kan ik beide overtuigingen niet zo makkelijk los laten.
Bij de eerste overtuiging komt dat denk ik omdat ik me daar lang mee vereenzelvigde. Lange tijd begreep ik echt niet waarom anderen niet eerst de klusjes deden en daarna pas iets leuks gingen doen. Ik vind het moeilijk om deze gedachte los te laten, ook al geloof ik er niet meer in.
Bij de andere overtuiging komt het moeilijk loslaten denk ik doordat ik graag geaccepteerd wil worden door de maatschappij. Nou ja, door de mensen die de maatschappij vormen. De angst dat, wanneer ik me niet aan deze ongeschreven regel van het benen scheren houdt, de kans bestaat dat ik daarom niet geaccepteerd wordt door mensen die deze norm hanteren. Dus de angst niet totaal geaccepteerd te worden zorgt ervoor dat ik soms toch mijn benen scheer, terwijl ik daar zelf de meerwaarde niet van zie.
Dit zijn twee voorbeelden van overtuigingen die me niet (meer) dienen. Het zijn uiteraard niet de enige overtuigingen zijn die ik heb opgedaan. Er zullen ook overtuigingen zijn waarvan ik het nut wel zie. Deze zijn dienend en zitten me niet dwars. Niet dienende overtuigingen doen dat wel en belemmeren je frank en vrij te leven.
Van wie moet je iets?
Wanneer ik iets ga doen waarvan ik het idee heb dat het op een of andere manier moet probeer ik er bij stil te staan waarom dat zo is. En stel ik mezelf een aantal vragen:
- Zit er achter dit gevoel van moeten een vorm van plichtsbesef?
- Wie of wat maakt dat ik vind dat het gebeuren moet?
- Hoe zou het zijn als ik dit achterwege liet?
- Of juist wel zou doen?
Ik merk dat het ook nogal uitmaakt hoe ik me voel welke kant het opgaat. Voel ik me goed, dan is het makkelijker om een overtuiging waar ik niet meer achter sta het hoofd te bieden, dan wanneer dat niet het geval is. Ook vind ik het makkelijker niet te voldoen aan een overtuiging als ik het idee heb dat de gevolgen ervan alleen voor mij te merken zijn. Het zal dus nog wel een tijdje duren voor ik zingend over straat ga!
Zou jij ook wel eens wat minder plichtsbesef willen hebben?
Misschien vind je dit ook interessant om te lezen: Een oordeel heeft een voordeel – Via verbinding