Dit is de derde blog van een korte reeks over hoe je een empathisch gesprek kunt voeren. Onder aan dit bericht vind je links naar de rest van de reeks.
In de vorige blog heb ik beschreven hoe we meestal reageren. En dat deze manieren empathisch aanwezig zijn in de weg zitten. Deze keer zal ik beschrijven hoe je op een meer empathische manier kunt reageren.
Hiervoor heb je maar twee vaardigheden nodig: parafraseren en gissen naar gevoelens en behoeften.
Parafraseren
Empathisch reageren doe je simpelweg door je te verplaatsen in gevoelens en behoefte van de ander.
Dit kun je doen door in te gaan op hetgeen de ander net gezegd heeft. Hiervoor is het van belang je ervan te verzekeren dat je het gezegde hebt gehoord en begrepen zoals de spreker bedoelde. Dit kun je toetsen door te parafraseren. Van Dale vermeld parafrase als “weergave van de inhoud met andere woorden”. Maar het meest simpele is letterlijk herhalen wat je net gehoord hebt.
Hierdoor kun je checken of de boodschap begrijpt en of die is overgekomen zoals de spreker heeft bedoeld. Het kan zijn dat de spreker bij het terug horen van de parafrase zich realiseert dat zij dit net wel zo gezegd heeft, maar het iets genuanceerder bedoelt. Het kan ook zijn dat wat je dacht te horen niet is wat de spreker gezegd heeft.
Gissen naar gevoelens en behoeften
Wanneer je het idee hebt dat wat jij gehoord hebt ook hetgeen is wat de spreker bedoelde ga je gissen naar de gevoelens en behoeften van de ander. Hierdoor zal de spreker zich gehoord voelen. Je kunt het gissen naar gevoelens en behoeften volhouden tot de ander genoeg empathie heeft ontvangen.
Wanneer dit punt bereikt is zal je merken dat de spreker opgelucht reageert op hetgeen je zegt, of ze zal stil vallen.
Een voorbeeld
Spreker:
Ik vind het vervelend dat je niet alvast bent begonnen met koken.
Ik hoor je zeggen dat je het vervelend vind dat ik niet alvast begonnen ben met koken, klopt dat?
Luisteraar:
Spreker:
Ja, dat zeg ik inderdaad ja. Dat hoef je niet te herhalen!
Luisteraar:
Nou, ik wilde gewoon zeker weten dat ik je goed begrijp. Voel je je misschien gestrest?
Spreker:
Jazeker, ik heb zoveel te doen de afgelopen dagen, de komende week.
Luisteraar
Heb je misschien behoefte aan ontspanning?
Spreker:
Ja, inderdaad – en ik heb honger! En ik wil ook graag even met jou samen zijn. Vandaar dat ik hoopte dat je al was begonnen met koken, zodat we even rustig samen kunnen eten en kletsen voordat ik weer weg moet.
Luisteraar:
Begrijp ik het goed dat je hongerig bent en dus wil eten, én tijd met me wil doorbrengen én op tijd op je afspraak wil komen én ontspannen wil zijn?
Spreker:
Haha, als je het zo zegt is het misschien wat veel…
Oefenen maar weer!
In het begin zal het parafraseren misschien wat gekunsteld over komen. Je hoeft natuurlijk ook niet steeds letterlijk de woorden Hoor ik je zeggen dat… uit te spreken. Verder kan het ook zijn dat je gesprekspartner hier even aan moet wennen om telkens eerst de woorden te horen die zij net zelf heeft uitgesproken. Maar als het goed is levert het wel meer duidelijkheid op. Waardoor je direct het bedoelde onderwerp kunt bespreken. Het gissen naar gevoelens en behoeften zorgt er ten slotte voor dat de spreker meer tot de kern van zijn eigen gevoelens en behoefte kan komen. Het is niet erg als je gevoelens oppert die de spreker niet ervaart. Dat zal de spreker dan wel aangeven. Het gegeven dat je je in de ander wil verplaatsen door het proberen te benoemen van gevoelens en behoefte zal al leiden tot verbinding tussen beide gesprekspartners.
Lukt het jou om te gissen naar gevoelens en behoeften van je gesprekspartner?
Misschien vind je dit ook interessant: Reeks empathisch gesprek: Luisteren ; Reageren deel 1