Vandaag de eerste blog van een korte reeks over hoe je een empathisch gesprek kunt voeren.
In deze reeks zal ik stil staan bij de verschillende elementen in een gesprek en wat je kunt doen- of laten!- om het gesprek empathisch te laten verlopen en echt verbonden te zijn. We beginnen deze reeks met luisteren – hoe ben je een goede luisteraar?
Wanneer we met iemand in gesprek zijn gaat dat meestal volgens dit patroon: we doen we ons best te luisteren naar het verhaal van de ander, we stellen vragen om meer duidelijkheid te krijgen en geven onze mening of advies, of breken in met een verhaal waaraan je denkt nu je de ander haar verhaal hoort vertellen. Tenminste zo gaat dat in de praktijk vaak – ook bij mij. Ik ben er inmiddels achter gekomen dat dit niet perse een verbindende, empathische manier van gesprekken voeren is.
Het gesprek
Een gesprek start met twee of meer personen die iets willen communiceren, iets met elkaar willen delen. En er is tenminste één verteller en één luisteraar nodig. Die rollen kunnen wisselen natuurlijk! Later kom ik terug op de verteller, ik start met de luisteraar.
Hoe ben je een goede luisteraar?
Een goede luisteraar wil begrijpen wat er gezegd wordt. Dat is een idee dat niet alleen leeft in de wereld van verbindende communicatie. In de 7 eigenschappen van effectief leiderschap benoemd Stephen R. Covey dit als vijfde eigenschap: Eerst begrijpen… dan begrepen worden.
Om te begrijpen is de luisteraar met zijn aandacht volledig bij de ander. Thera Balvers legt het zo uit:
De luisteraar is vol van aandacht en is ledig, heeft een lege en open attitude.
De luisteraar luistert ook naar zichzelf
De luisteraar is met zijn aandacht dus bij het verhaal van de verteller, maar verliest zichzelf niet uit het oog! Het kan natuurlijk dat de verteller iets deelt wat allerlei gevoelens bij je oproept. Daar mag je van bewust zijn en bij stil staan.
Dit kun je gewoon in stilte doen: “O, wat ik nu hoor vind ik pijnlijk om te horen, het roept van alles bij me op. Ik zal hier later aandacht aan besteden.”
Maar hoor je teveel pijnlijke zaken, en lukt het niet verder te luisteren, dan kun je het gesprek misschien even pauzeren. Je kan dan bijvoorbeeld zeggen “Wat je zegt raakt me, ik heb even tijd nodig dit te verwerken”. Afhankelijk hoe geraakt je bent kun je na het uitspreken van deze woorden misschien al verder, of kun je even wat te drinken in schenken bij wijze van pauze. Je kunt ook wat meer verduidelijken waardoor je zo geraakt bent, maar waak ervoor niet het gesprek naar je toe te trekken. Je kunt ook voorstellen het gesprek later voort te zetten, als het allemaal te veel wordt.
Wat levert dit op?
Het volledig luisteren geeft mij rust bij het luisteren, Ik merk dat ik als ik me bewust voorneem echt te luisteren ik niet hoef na te denken over een goede verdiepingsvraag om aan te tonen dat ik luister. Ik kan gewoon achterover leunen, naar het verhaal luisteren en reageren met empathie, en daar blijken weinig woorden voor nodig. Ik vind het vooral een erg prettige manier van luisteren die ik iedereen kan aanraden. Het enige wat je hoeft te doen is volledig aanwezig te zijn in het gesprek, je hoeft er alleen maar te zijn. Dat is een heerlijk rustig gevoel.
Lukt het jou om empatisch te luisteren?
Misschien vind je dit ook interessant: Iets verzoeken of iets eisen?